ค้นหาอะไรก็เจอ...โดยกูเกิล

วันจันทร์ที่ 30 มีนาคม พ.ศ. 2558

ไปดูขั้นตอนการทำกระดาษสา ที่บ้านต้นเปา อ.สันกำแพง จ.เชียงใหม่ ไม่ไกลจากตัวเมืองเชียงใหม่ครับ

บนเส้นทางสายเก่าระหว่าง อ.เมืองเชียงใหม่ และ อ.สันกำแพง จ.เชียงใหม่ มีแหล่งท่องเที่ยวน่าสนใจอยู่หลายที่ครับ เช่น บ่อสร้างแหล่งผลิตร่ม ในระแวกใกล้เคียงก็มีแหล่งชอปปิ้งเครื่องเงิน ผ้าไหม ของฝากของที่ระลึก หรือเลยไปจนถึงตัว อ.สันกำแพงก็เป็นแหล่งผลิตสินค้าที่ทำจากไม้มะม่วง แต่ก่อนจะถึงตัวอำเภอสันกำแพง มีแหล่งผลิตและจำหน่าย กระดาษสา ผลิตภัณฑ์ที่ทำจากกระดาษสา อยู่ที่ บ้านต้นเปา อ.สันกำแพง จ.เชียงใหม่




ผมอยากรู้มานานแล้วว่าไอ้เจ้ากระดาษเนี่ยเค้าทำกันยังไง ไม่แน่ใจว่ามีใครอยากรู้แบบผมบ้างหรือป่าว และด้วยความบังเอิญผมรู้จักเพื่อนที่เค้าสามารถพาผมไปดู ขั้นตอนการทำกระดาษสา ได้ก็เลยถือโอกาสนี้เก็บเรื่องราวการทำกระดาษสา ที่ บ้านต้นเปา อ.สันกำแพง จ.เชียงใหม่ มาเล่าให้เพื่อนได้เก็บไว้เป็นความรู้รอบตัวเล่น ๆ กันครับ (หรือใครขี้เกียจอ่านก็ไปดูคลิปด้านบนได้เลยครับ)

เริ่มต้นจากวัตถุดิบสำคัญคือ ปอสา  ปอสาก็คือเปลือกของต้นปอสา (พืชในตระกูลเดียวกับต้นหม่อน)

ปอสา

ขั้นตอนคร่าวๆในการทำกระดาษสา มีดังนี้ครับ
1. นำปอสาไปต้มจนนิ่ม โดยในการต้มจะผสมสารฟอกสีได้ด้วย ต้มแล้วปอสาก็จะมีหน้าตาเหมือนรูปด้านล่างนี้ครับ
ปอสาที่ต้มจนนิ่ม และฟอกสีแล้ว

2.หลังจากต้มจนได้ที่ จนปอสานิ่มแล้วก็นำไปปั่นหรือ โม่ เพื่อให้ปอสา ยุ่ยละเอียด โดยใช้เครื่องปั่นหรือเครื่องโม่ และในขั้นตอนนี้เค้าก็ใส่สีของกระดาษที่ต้องการลงไปด้วยครับ

เครื่องปั่น หรือเครื่องโม่ ปอสา
ปอสาที่กำลังปั่นอยู่ ในรูปนี้ใส่สีแดงลงได้ด้วย กระดาษที่ได้ก็จะมีสีแดงแบบนี้ละครับ

3. หลังจากปั่นจนยุ่ยละเอียดได้ที่แล้วก็ตักมาใส่ไว้ในบ่อเพื่อเตรียมช้อนลงในแม่พิมพ์
ปอสาที่ยุ่ยละเอียดเมื่ออยู่ในบ่อพัก จะเริ่มตกตะกอน
คนเยื่อสาที่ละเอียดและเริ่มตกตะกอนเพื่อเตรียมช้อนใส่แม่พิมพ์
แม่พิมพ์
4. ปอสา หรือ เยื่อสาที่อยู่ในบ่อพัก นิ่ง ๆ มันก็จะเริ่มตกตะกอนก่อนที่จะช้อนลงในแม่พิมพ์ก็ต้องใช้ไม้ (คล้ายๆ กับไม้พาย) คนให้เยื่อสากระจายตัวซะก่อนครับ จากนั้นก็ใช้แม่พิมพ์ช้อนเยื่อสา ขั้นตอนนี้ต้องอาศัยเทคนิค ความชำนาญในการช้อนเยื่อสา ไม่อย่างนั้นกระดาษอาจมีรู หรือ กระดาษอาจจะหนาหรือบางจนเกินไป

นำแม่พิมพ์ลงไปช้อนเยื่อสาในบ่อ
ต้องอาศัยเทคนิคความชำนาญพอสมควรในการช้อนครับไม่งั้นกระดาษ อาจมีรู หนาหรือบางเกินไป
ตรวจสอบความสม่ำเสมอ ของเยื่อบนแม่พิมพ์
5.หลังจากช้อนเยื่อสาลงในพิมพ์แล้วก็นำไปผึ่งแดดให้แห้งก็เป็นอันเสร็จขั้นตอนการทำกระดาษสาแบบ ธรรมดา ส่วนแบบที่มีใส่ลวดลายในเนื้อกระดาษ แบบที่ใส่กลีบดอกไม้ลงไป หรือแบบที่มีหลายสีในแผ่นเดียวกัน เหล่านี้ต้องใช้แม่พิมพ์และขั้นตอนพิเศษครับ ซึ่งเค้าไม่ยอมบอกผมว่าทำไง ความลับทางการค้าครับ เอาเป็นว่าเรารู้กันประมาณนี้ก็พอเอาไปคุยได้ว่ากระดาษสาเค้าทำกันยังไง



ถ้ามีโอกาสมาเที่ยวเชียงใหม่ก็อย่าลืมหาเวลามาเที่ยว บ้านต้นเปา นะครับ มาดูฝีมือการทำกระดาษและผลิตภัณฑ์กระดาษสาสวย ๆ กัน

การเดินทางไปบ้านต้นเปา ให้ใช้ ทล 1006  มุ่งหน้า อ.สันกำแพง ตรงมาเรื่อย ๆ จนผ่านแยกไฟแดงที่ตัดกับ ทล. 121 ผ่านไฟแดงมาไม่นานให้สังเกตุซ้ายมือจะมีป้ายหมู่บ้านต้นเปา เลี้ยวซ้ายเข้าสู่บ้านต้นเปาตลอดสองข้างทางก็จะเห็นร้านขายกระดาษสามากมายครับ

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น